ورزش مناسب کودکان – پدرها و مادرها همواره اين دغدغه را دارند كه فرزندانشان را درست تربيت كنند و منش‌ها و عادت‌هاي خوب را در آنها بپرورند و ماندگار كنند. از اين‌رو علاوه بر آموزش‌هايي كه در خانه به آنها مي‌دهند، آنها را در كلاس‌هاي مختلفي از زبان و موسيقي گرفته تا نقاشي و سفالگري ثبت نام مي‌كنند. به اين ترتيب توانايي، استعداد و علاقه آنها در همين روزهاي كودكي شناخته مي‌شود و قدرت انتخاب آنها را براي انتخاب مشاغل و سبك‌هاي مختلف زندگي بالا مي‌برند.
علاوه بر اين فعاليت‌هاي ذهني، فرهنگي و هنري، بسياري از خانواده‌ها تاكيد بسياري بر رفتن فرزندانشان به كلاس ورزشي دارند، اما به دليل انتخاب نادرست رشته ورزشي براي كودك‌شان بعد از مدتي دلسرد مي‌شوند و اين مسئله مهم را رفته رفته به فراموشي مي‌سپارند. اين در حالي است كه بدن سالم تعيين‌كننده انتخاب‌هاي درست و برتر كودك در سنين بزرگسالي است. علاوه بر آن تشويق بچه‌ها به ورزش كردن در سنين كودكي هم آنها را به تناسب اندام مي‌رساند و هم از دچار شدن آنها به اضافه وزن جلوگيري مي‌كند.
اگر شما هم چنين دغدغه‌اي داريد و نمي‌دانيد كه چه نوع ورزشي را بايد براي فرزندتان انتخاب كنيد و چطور او را علاقه‌مند و پيگير كنيد بايد نكاتي را رعايت كنيد. بايد بدانيد اين مهم نيست كه فرزندتان به يك تيم بزرگ و مشهور بپيوندد يا به صورت حرفه‌اي بيشتر اوقات خود را به ورزش كردن بپردازد. مهم اين است كه بتواند از فرصت‌هاي فراغتش چه در خانه و چه در مدرسه براي ورزش كردن استفاده كند.
اگر مي‌خواهيد فرزندتان ورزش كردن را در برنامه‌هاي هميشگي زندگي خود قرار بدهد، براي او در آغاز ورزش‌هايي متناسب با سليقه و توان او در نظر بگيريد. تشويق و حمايت شما شانس علاقه‌مند شدن او به فعاليت‌هاي ورزشي را بيشتر مي‌كند. كودكتان را به برنامه‌هاي ورزشي محلي ببريد، علاقه خودتان به ورزش را نيز به او نشان بدهيد و ورزش مورد علاقه‌تان را به او معرفي كنيد.
فعالیت‌هایي متناسب با سن کودک
کودک شما در سنين مختلف توانايي انجام فعاليت‌هاي ورزشي مختلفي را دارد كه شما بايد با آنها آشنا باشيد. به احتمال زیاد كودك بعد از گذشت چندين هفته از شروع ورزش، استعداد طبيعي و توانايي خود را بروز مي‌دهد.
كودكان دو تا پنج سال
كودكان نوپا و پيش‌دبستاني‌ها مي‌توانند ورزش‌هاي پايه‌اي و حركات ساده را انجام بدهند. اين در حالي است كه آنها براي انجام ورزش‌هاي حرفه‌اي و سازمان‌يافته بسيار كوچك و كم سن و سالند.
بهترين ورزش‌ها براي اين سنين، حركاتي ساده است كه به بازي شباهت دارد و شما مي‌توانيد بدون اينكه او را به كلاس ورزشي خاصي بفرستيد با او ورزش كنيد.
حركات مناسب براي اين كودكان دويدن، بالا رفتن از سراشيبي‌ها، لگد زدن، غلت زدن، رقصيدن، بازی كردن با یک توپ سبک ،پدال زدن با يك دوچرخه يا سه چرخه كوچك و بازی كردن در آب است.
كودكان شش تا هفت سال
همان‌طور که کودکان بزرگ‌تر مي‌شوند، قدرت هماهنگی و توجه آنها بيشتر و بهتر مي‌شود و می‌توانند جهت و مفهوم کار تیمی را درك كنند. اگر مي‌خواهيد كودكتان را در اين سنين به كلاس‌هاي ورزشي بفرستيد، فعالیت‌های ورزشي تيمي بهترين انتخاب هستند.فوتبال، ژیمناستیک، شنا، تنیس، گلف، دو و میدانی و هنرهای رزمی براي اين سنين مناسبند.
كودكان هشت سال و بالاتر
كودكان وقتي به سن هشت سالگي مي‌رسند، توان انجام طيف وسيعي از ورزش‌ها را دارند كه شما مي‌توانيد با توجه به علاقه و سليقه كودك و همچنين مشورت با مربي‌هاي اين رشته‌ها او را به كلاس ورزشي بفرستيد. البته اين را فراموش نكنيد كه انجام ورزش‌هاي حرفه‌اي، تنها راه داشتن يك اندام مناسب براي كودكتان نیست. اگر متوجه شديد فرزند شما به ورزش علاقه‌مند به نظر نمی‌رسد،
نبايد او را مجبور كنيد. در اين شرايط بايد براي او فعالیت‌های فیزیکی ديگري در نظر بگيريد. براي مثال شما مي‌توانيد دوچرخه بخريد و به همراه هم به دوچرخه‌سواري تفريحي برويد. يا اينكه مسیرهایي براي پیاده‌روی در نظر بگيريد و هر روز كودكتان را به پياده‌روي ببريد. علاوه بر اينها مي‌توانيد برنامه منظمي براي كوهنوردي در نظر بگيريد و او را همراه خود به كوه ببريد. البته فراموش نكنيد نبايد او را مسافت زيادي پياده ببريد و خسته كنيد.
“””””شرايط كلاس ورزش را بررسي كنيد
اگر رشته‌هاي ورزشي مختلفي در باشگاه‌هاي ورزشي محل زندگي‌تان آموزش داده مي‌شود، قبل از اينكه كودكتان را به عضويت يك تيم درآوريد يا در يكي از كلاس‌هاي ورزشي انفرادي ثبت‌نام كنيد، اجازه بدهيد كودك شما هر يك از آنها را براي چند مرحله امتحان كند.
سپس براي مقايسه كردن ورزش‌ها با يكديگر موارد زير را در نظر بگيريد:
ميزان و بهاي تجهيزات مورد نياز كودك براي انجام آن ورزش
فرصت و توان كودك براي شركت در اين كلاس‌ها
ميزان فعاليت‌هاي فيزيكي
تاكيد بر مهارت‌هاي فردي در مقابل اجراي تيمي
ميزان زماني كه شما و فرزندتان مي‌توانيد به رفتن به كلاس‌هاي ورزشي اختصاص بدهيد.
همچنین برنامه هفتگي فرزند خود را نيز بايد در نظر بگیريد. اگر کودک شما در طول هفته به كلاس‌هاي ديگري مانند زبان يا موسيقي مي‌رود، اضافه شدن يك برنامه ورزشي سنگين مانند دو و ميداني، در او ايجاد ضعف و خستگي مي‌كند. مهم‌تر از همه اين است كه بايد مطمئن شوید فرزند شما واقعا می‌خواهد در كلاس‌هاي ورزشي شركت كند چراكه با وجود مزاياي فراواني كه ورزش كردن حرفه‌اي براي بدن دارد، تنها راه داشتن سبك زندگي سالم نيست آنچه اهميت دارد اين است كه كودك دريابد اين فعاليت‌هاي ورزشي براي او مفيد و سرگرم‌كننده است. “”””” لطفا در صورت وجود فضای کافی چاپ شود
“”””””درگير ورزش كودكتان باشيد
همان‌طور كه فرزند شما ورزش‌هاي مختلفي را امتحان مي‌كند، شما نيز با او همراه باشيد. براي مثال به دنبال پاسخ سوال‌هاي زير باشيد.
آيا بچه‌ها در كلاس ورزشي با توجه به سن و ميزان مهارت‌هايشان گروه‌بندي شده اند يا نه؟
در كلاس ورزشي فرزند شما تا چه ميزان به ايمني و سلامت آنها در زمان ورزش دقت مي‌شود؟
مربي تا چه ميزان فرزند شما را در فعاليت‌هاي تيم مشاركت مي‌دهد؟
آیا مربی قواعد ورزشي و روش استفاده از تجهیزات ایمنی مناسب را به خوبي به كودك شما آموزش مي‌دهد؟
آیا اعضاي تيم با اصل گرم کردن و سرد کردن قبل و بعد از انجام حركات ورزشي آشنا هستند؟
آيا مربي در جريان فعاليت‌هاي ورزشي، به هیدراته و كم آب نشدن بدن بچه‌ها توجه دارد؟
در كلاس ورزش حرفه‌اي، آیا کودک‌تان انجام حرکات مناسب بدني را آموخته است؟
شانس بروز توانايي و شركت در فعاليت ورزشي كودك شما در زمان كلاس چقدر است؟“”””” در صورت وجود فضای کافی چاپ شود
علاوه بر اينها يكي از مهم‌ترين عواملي كه مي‌تواند براي كودك شما در ادامه دادن به فعاليت ورزشي تعيين‌كننده باشد، سبک مربیگری است. اگر یک مربی به طور مداوم به كودكان ماهرتر توجه كند و كودكان تازه‌كار را از دايره توجه خود خارج كند، كودك به سرعت دلسرد مي‌شود و ديگر حتي به اجبار شما هم به كلاس نخواهد رفت.همچنین انتخاب برنده و بازنده توسط مربي در پايان فعاليت ورزشي روزمره عاملي بسيار منفي براي طرد كودكان از كلاس است. به طور کلی، نگرش و رفتار شما به ورزش كردن كودكتان بايد مثبت و دلگرم‌کننده باشد تا عملكردهاي او را بهبود ببخشد و او را به سمت تداوم فعاليت‌هاي ورزشي سوق بدهد. تا آنجا كه مي‌توانيد و برنامه هفتگي شما اين اجازه را به شما مي‌دهد، در برنامه‌هاي ورزشي به خصوص زمان مسابقات تيمي فرزندتان شركت كنيد. اين را هم فراموش نكنيد كه شما بهترين الگو براي فرزندتان هستيد. ورزش كردن مداوم شما تاثير زيادي بر او خواهد داشت.
توصیه‌هایی برای ورزش کودکان
فعالیت در هوای سرد برای کودکان مناسب نیست و تاثیرات مخربی بر آنها می‌گذارد. کودکان باید مراقب باشند تا در هوای سرد دچار مشکل نشوند. ورزش و محیط گرم همراه با هم باعث گرمازدگی می‌شوند. اگر گرما شدید شود باعث کاهش کارایی فیزیکی و شناختی می‌شود. در مقابل وقتی بدن در محیط سرد قرار می‌گیرد. ورزش از سرد شدن بیش از حد بدن جلوگیری می‌کند. پایین آمدن دمای بدن (۳۰ درجه و کمتر) بیشتر در زمان استراحت اتفاق می‌افتد تا زمان ورزش. بالا رفتن دمای بدن باعث می‌شود که گرمای بیشتری به محیط منتقل شود. ورزش کردن حتی در محیط سرد باعث بالا رفتن دمای بدن می‌شود. یکی از مثال‌هایی این مساله بازی روی یخ است که حتی اگر لباس زیاد نباشد بدن عرق می‌کند. با این وجود در ورزش‌های آبی چنین نیست. با وجود این که هوا عایق است، آب رساناست. میزان رسانا بودن آب ۲۵ برابر بیشتر از هوا است. بنابراین بدن ۲۰ تا ۳۰ برابر در آب زودتر گرمای خود را از دست می‌دهد. هر چقدر سطح تماس بدن با آب بیشتر باشد، گرمای بیشتری از دست می‌رود.
هر چقدر لایه چربی بدن بیشتر باشد دیرتر گرما منتقل می‌شود، زیرا لایه چربی عایق گرماست. هنگامی که میزان خون موجود در پوست کم می‌شود، گرمای کمتری به اطراف بدن می‌رسد، بنابراین گرما کمتر هدر می‌رود.میزان از دست دادن گرما به نسبت سطح پوست و وزن بدن نیز بستگی دارد. میزان از دست دادن گرما به نسبت سطح پوست و جرم بدن نیز بستگی دارد. کودکان وزن کمی دارند و نسبت سطح پوست به وزن بدنشان بیشتر از افراد بزرگسال است به همین دلیل زودتر گرمای بدن خود را از دست می‌دهند. مطالعاتی که رابطه سن را با واکنش‌های فیزیولوژیک به ورزش در سرما بررسی کردند نشان دادند که ورزش در سرما برای کودکان مناسب نیست.
در این مطالعات کودکان بین ۸ تا ۱۹ سال در آب ۲۰ درجه شنا کردند. همه این کودکان شناگر بودند.میزان سرد شدن بدن این کودکان به سن آنها مربوط بود. نوجوانان که سن بیشتری داشتند دمای زیادی از دست ندادند، اما کودکانی که سن کمتری داشتند حدود دو درجه دمای بدن خود را از دست دادند. شناگران بزرگ‌تر توانستند ۳۰ دقیقه شنا کردن ادامه دهند، اما کوچک‌ترها ۱۸ تا ۲۰ دقیقه به فعالیت ادامه دهند.در مطالعات دیگر کودکان ۱۱ تا ۱۲ سال و مردان ۱۹ تا ۳۴ سال به مدت یک ساعت در هوای پنج درجه سانتیگراد قرار گرفتند. این افراد شدت ورزشی، جوارب و کفش ورزشی به پا داشتند. بر خلاف انتظار محققان، افراد مسن تر گرمای بیشتری از دست دادند. مشخص شد که دلیل این اتفاق این بود که کودکان به افرادی هر کیلوگرم از وزن بدنشان گرمای بیشتری تولید می‌کردند و اکسیژن بیشتری دریافت می‌کردند. تفاوت این دو تحقیق در ساکن بودن و فعال بودن افراد بود.
تحقیقات بیشتری لازم است تا واکنش کودکان به فعالیت‌های مختلف در هوای سرد مشخص شود، اما از تحقیقات انجام شده می‌توان فهمید که کودکان با وجود این که نسبت سطح پوست‌شان به وزن بدنشان بالاست می‌توانند در حالت استراحت یا تمرین سبک گرمای بدن خود را در دمای پنج درجه حداقل تا یک ساعت نگه دارند.فعالیت کردن در آب سرد برای کودکان مناسب نیست و هر چقدر جسم کودک کوچک‌تر باشد بدن او سریع‌تر سرد می‌شود. سه تاثیر مخربی که سرما بر کودکان می‌گذارد: سرمازدگی، یخ زدگی و انقباض نایژه است. بیشتر کودکانی که دچار سرمازدگی می‌شوند، سوءتغذیه دارند و میزان چربی بدنشان به اندازه کافی نیست. همچنین در این گروه کسانی که دچار آنورکسیا می‌باشند نیز وجود دارند. تحقیقات نشان می‌دهد که دمای بدن این افراد با فعالیت در هوای سرد پایین‌تر از ۳۶ درجه می‌رود. با وجود این که افراد زیادی با قرار گرفتن در معرض سرما دچار یخ زدگی می‌شوند و مشکلات پوستی برای آنها ایجاد می‌شود. افرادی هستند که بیشتر در معرض این مشکل قرار دارند. مشکل دیگری که با فعالیت در هوای سرد ایجاد می‌شود، نایژه‌ها است. این مشکل معمولا در کسانی که آسم دارند ایجاد می‌شود. تنفس هوای سرد باعث می‌شود که گرمای بیشتری از دست برود. این از دست دادن گرما بیشتر در ورزش‌های شدید اتفاق می‌افتد.
می‌توان از تاثیرات مخرب ورزش در هوای سرد در کودکان کاست. برای این کار باید از روش‌های زیر استفاده کرد:
۱- همیشه آبی که کودکان در آن شنا می‌کنند باید یک یا دو درجه از آبی که بزرگسالان در آن استفاده می‌کنند گرم‌تر باشد.
۲- کودکان باید اجازه داشته باشند تا هر ۱۵ تا ۲۰ دقیقه آب خارج شوند.
۳- کودکان کوچک و لاغر باید تحت مراقب باشند.
۴- ممکن است نوجوانان حس سرما را نادیده بگیرند و تا به آنها گفته نشود از آب خارج نشوند. باید مراقب بود که آنها بیش از حد در آب سرد نمانند.
۵- در شنای طولانی مدت در آب سرد باید یک یا دو میلیمتر لانولین یا ژل بر روی پوست زده شود تا گرمای کمتری هدر می‌رود.
۶- از لباس‌های خشک برای تمرین در هوای سرد استفاده کنید. انگشتان باید خوب پوشانده شوند. اگر باد در هوای زیر ۲۰ درجه احساس شد باید صورت کودکان پوشانده شود.
۷- دهان و بینی کودکان باید در هوای سرد با پارچه‌ای پوشانده شود. نفس کشیدن از راه بینی باعث می‌شود که گرمای هوایی که به داخل برده می‌شود بیشتر باشد.
۸- کودکانی که آسم دارند باید کمتر در هوای سرد فعالیت شدید انجام دهند.
منبع: aftab.ir، wikipedia،amoozak.org،و سایر منابع اینترنتی
جمع آوری توسط : ندا عزیزی